poniedziałek, 22 września 2025
Skarga Kierownika Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej z dnia 14 IV 1945 roku
Kierownika Rejonowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, tow. Nieczyporenko
Raport
Towarzyszu Kierbicki piszemy raport do Was po raz drugi i prosimy Was o odpowiedź na naszą prośbę. Towarzyszu Kierbicki, mimo że pracuję jako zastępca Kierownika Rejonowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej już 7 miesięcy, to potrzebuję rady i pomocy, tak jak w pierwszych dniach mojej pracy.
Wiecie, że czasowo przyjęłam [kierownictwo] Rejonowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej tylko na 20 dni, a przecież nie byłam przygotowana do tej pracy. W ciągu wszystkich 7 miesięcy pracy nie miałam pomocy, zarówno ze strony Rejonowego Wydziału Zdrowia, organizacji partyjnych jak i Rejonowej Komisji Nadzwyczajnej [do walki z epidemią]. Obecnie w Rejonowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, wg etatów powinno pracować 12 osób, to znaczy: trzech lekarzy, epidemiolog, 2 higienistów [wyk. szczepienia], laborant bakteriolog, lekarz sanitarno-epidemiologiczny (czterech), a jest nas wszystkich tylko 2 pracowników ze średnim wykształceniem medycznym, instruktor i dezynfektor. Prosimy o wskazanie, co może zrobić dwoje pracowników medycznych, tam gdzie powinno pracować 13 osób, gdzie nie ma lekarzy, nie ma laboratorium, nie ma higienistów.
Obecnie, tow. Kierbicki, mam duże nieprzyjemności ze strony dyrektora Szpitala Miejskiego, tow. Iwasiewej i przewodniczącego Komisji Nadzwyczajnej, tow. Ibrahimowa. Piszę do Was i do Kierownika Obwodowego Wydziału Zdrowia, że nie robię tego specjalnie, a na odwrót – nie chcę aby o naszym szpitalu mówiono, to co mówią, co nawet ciężko wyrazić na piśmie, przecież i tow. Iwasiewa nie zaprzecza, że panuje brud, wszawica, że chorzy leżą nieostrzyżeni i brudni, że chorzy po wypadkach przebywali razem z zakaźnymi. Szpital ten kontrolowałam nie tylko ja jedna, zawsze przy kontroli byli ludzie z milicji, tow. Duniejewa, z wydziału obwodowego, tow Łunina, tow. Kuczarbajewa i samodzielnie dwa razy z pomocnikiem epidemiologa, tow. Fumanczuk i zast. kier. Rejonowego Wydział Zdrowia, tow. Żusupmankułowicz, a ostatnia kontrola była z tow. Pawlenko pełnomocnikiem epidemiologa Obwodowego Wydziału Zdrowia, gdzie chciało by się powiedzieć, że chcieliśmy skontrolować, ale tow. Iwasiewa obraziła się, że dziewczęta przyszły kontrolować lekarzy i zaczęła krzyczeć, że jej przeszkadzamy w pracy, nie wydała fartuchów, znajdywała różne przeszkody aby nas zatrzymać, tak że byłyśmy ta, około 2 godzin i wyszłyśmy z niczym. Tak było i wtedy, gdy przyszłam skontrolować szpital z pełnomocnikiem epidemiologa – ona zaczęła krzyczeć (prawie doszło do bójki): Pracuj!, Potem się dowiesz! itp. Gdy powiedziałyśmy, że trzeba podpisać protokół kontroli, to ona odpowiedziała: Ja protokołu nie podpiszę!
Myślę, że teraz już Wam wiadomo z jakiego powodu wysłaliśmy protokoły do ukarania. Do tow. Kierbickiego ona napisała skargę, a mimo wszystko siedzi i mówi: Ja nie odmawiałam! Wszawica była, brud, ale dlaczego nie dałyście mi podpisać?! A to ona była w takim stanie, że nawet nie pamięta, że to ona odmówiła podpisania protokołu.
Takie same nieprzyjemności mam z Przewodniczącym Komisji Nadzwyczajnej, tow. Ibrahimowem, on mówi wprost, że tow. Łunina siedzi nie na swoim stołku i nie ma prawa karać Przewodniczącego Komisji Nadzwyczajnej.
Proszę dać nam jednego lekarza, dwóch higienistów i dwie osoby na nasze miejsca.
Kierownik Stacji [podpis nieczytelny]
Pełnomocnik Epidemiologa [podpis nieczytelny]
14 IV 45 r.
[Rękopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń]
AOSz. F. 134, op. 1, sw. 13, d. 101, s.50.
Pismo w sprawie zaopatrzenia Szpitala Miejskiego w m. Aryś z dnia 22 XI 199 r.
Informujemy Was, że Szpital Miejski w Aryś w okresie 3 miesięcy (wrzesień, październik, listopad) nie otrzymał należnych, wg książki wydań, następujących produktów:
- masło śmietankowe – za trzy miesiące brakuje 52 kg;
- Mięso i ryby – szpital nie otrzymał zupełnie nic, a zgodnie z książką powinien otrzymać 396 kg;
- cukier – brak w ilości 56 kg;
- mydło gospodarcze – otrzymano tylko 10 kg, a zgodnie z książką powinien otrzymać 95,6 kg, brakuje więc 85 kg.
Prośba o współdziałanie z Obwodowym Wydziałem Handlu w sprawie otrzymania zaległych produktów, w przeciwnym razie będziemy zmuszeni do nieprzyjmowania chorych.
Dyrektor szpitala [podpis nieczytelny]
Księgowy [podpis nieczytelny]
22 XI 1944 r.
[Rękopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń]
AOSz. F. 134, op. 1, sw. 13, d. 101, s.49.
Raport z dnia 28 IV 1945 dotyczący zachorowań na tyfus i brucelozę w rejonie tiulkubaskim
Raport do Kierownika Wydziału Zdrowia od laborantki Rudkowskiej delegowanej z Obwodowej Stacji [ds. leczenia] Brucelozy do rejonu tiulkubaskiego w celu zbadania i kontroli działań przeciwko brucelozie.
Przez pierwsze 10 dni pracowałam w ogniskach tyfusu plamistego w kopalniach Kiltie-Maszczat: obchody domostw, pomiary temperatury, hospitalizacja gorączkujących chorych, zabiegi sanitarne w ogniskach zachorowań, kontrola zabiegów sanitarnych preparatem 242, a także hospitalizacji chorych.
12 IV zajęłam się badaniami brucelozy, badałam miejsca przylegające do Punktu Lekarskiego w Bałykczy, zbadałam 5 miejsc.
Najwięcej zakażeń jest w kołchozie „Maszyna[?]”, gdzie przebadałam 66 osób, z wynikiem pozytywnym 42 osoby, stadium zaostrzone – 25 osób, które są całkowicie niesprawne.
Przebadana Olejarnia w Bałykczy – 14 osób, z wynikiem pozytywnym 6 osób. Kołchoz im. Czapajewa – 15, z wynikiem pozytywnym 1. Kołchoz i. Kaganowicza 13, z wynikiem pozytywnym 1 osoba.
Kołchoz „Dżymuskier” – przebadana brygada 15 osób, z wynikiem pozytywnym 7.
Ten rejon uważam za zarażony brucelozą. Podczas badań ustalono, że stada rogacizny nie były badane od 1940 roku. Brucelozy nie wykrywano, co stało się źródłem zakażeń.
Sporządziłam protokoły z zaleceniami dotyczące wszystkich obiektów.
Proszę Obwodowy Wydział Zdrowia o zwrócenie się do organów weterynarii o zajęcie sprawą pozaplanowej kontroli stad rogacizny, zarówno w kołchozach, jak i u indywidualnych właścicieli. Z dokładnymi ustaleniami źródeł zakażeń 12 osób oraz rogacizny – w ciągu najbliższych 1-2 miesięcy.
Prócz tego odkryłam fakt kradzieży państwowej pościeli z Sanatorium Gruźliczego w Bałykczy wydanej przez kierowniczkę Sapatową i lekarza Palmową dla Bałykczyńskiej Olejarni – stare prześcieradła wydano na serwety, podczas gdy mogły być użyta do zabiegów sanitarnych w kołchozie „Maszyna”, któremu w tym celu wydano znaczne ilości gazy (około 200 metrów).
28 IV 45 r
[Rękopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń]
AOSz. F. 134, op. 1, sw. 13, d. 101, s.47.
Raport w sprawie opieki nad ciężarnymii i noworodkami w rejonie pachta-aralskim z dnia 20 VII 1945 r.
Raport
[…]
W rejonie są 3 pielęgniarki-położne zajmujące się ciężarnymi i małymi dziećmi: dwie na rejon – Gorbussowa i Majer oraz 1 w sowchozie „Kauczuk” – Zarunowskaja.
Mamy 3 izby porodowe – w Sławiance jedna na 3 łóżka; w oddziale sowchozu „Kauczuk” w Karakur jedna na 2 łóżka; w kołchozie „Maktały” jedna na 2 łóżka. Wyposażenia trwałego i nietrwałego brak.
W roku 1945 przydzielono 180 m tkaniny, rozdano po 4 metry dla noworodków. Ciężarnym i karmiącym wydano dwa razy masło i cukier. Pierwszy raz – 35 kg masła, drugi raz 40 kg masła i 30 kg cukru.
Sporządzono plan opieki nad ciężarnymi i dziećmi na rok 1945.
W ciągu roku 1945 przekazano do prokuratury materiały dotyczące 3 kobiet zajmujących się nielegalną aborcją, ani jednej sprawy nie wyjaśniono.
20 VI 45 r.
Kuczerbajewa
[Rękopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń]
AOSz. F. 134, op. 1, sw. 13, d. 101, s.46.
Raport dotyczący zachorowalności w kopalniach Lengierugol` za I-VIII 1945 r.
Zachorowalność w kopalniach Lengierugol` w okresie 1 I 1945 do 1 VIII 1945 r.
Nazwa choroby |
I |
II |
III |
IV |
V |
VI |
VII |
Grypa |
- |
126/500 |
86/456 |
48/223 |
43/195 |
88/269 |
45/186 |
Angina |
- |
4/9 |
6/35 |
3/16 |
4/35 |
2/18 |
12/73 |
Czyraki |
- |
40/200 |
36/150 |
10/50 |
50/250 |
73/325 |
100/400 |
Reumatyzm stawów, bóle mięśniowe ostre i przewlekłe |
- |
9/15 |
6/40 |
2/16 |
19/89 |
25/115 |
75/234 |
Gruźlica układu oddechowego |
- |
5/11 |
4/7 |
1/3 |
2/21 |
1/7 |
7/25 |
Malaria |
- |
2/7 |
4/55 |
7/83 |
14/72 |
9/124 |
20/154 |
Nieszczęśliwe wypadki związane z uszkodzeniem [ciała] |
- |
32/209 |
61/700 |
47/53 |
70/660 |
107/705 |
105/500 |
Urazy, stłuczenia, rany, oparzenia |
- |
/20/60 |
6/100 [skreślone] |
4/83 |
100/200 |
110/215 |
90/100 |
Ostre zatrucia itp. [skreślone] |
|
|
|
|
|
|
|
Ostre zachorowania żołądkowo-jelitowe |
- |
9/24 |
17/58 |
10/31 |
14/42 |
27/172 |
21/89 |
Ostre zapalenie błony śluzowej żołądka |
- |
- |
- |
|
- |
1/4 |
1/3 |
Zapalenie żołądka i jelit |
|
|
|
|
|
|
|
Choroby żeńskich organów płciowych |
|
1/12 |
- |
2/8 |
- |
1/6 |
1/15 |
Choroby uszu |
|
2/2 |
11/51 |
7/33 |
4/14 |
4/14 |
1/ 4 |
Inne choroby |
|
16/72 |
61/307 |
45/263 |
|
- |
42/106 |
|
|
266/1218 |
298/2049 |
196/862 |
320/1578 |
497/208 |
512/1879 |
[Rękopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń]
AOSz. F. 134, op. 1, sw. 13, d. 101, s.45
sobota, 13 września 2025
Raport z dn. 11 V 1945 r. w sprawie wyżywienia w szpitalu w rejonie szaulderskim
Notatka służbowa
22 marca br. przyjąłem [stanowisko?] kierownika szpitala w rejonie szaulderskim. W tym czasie w szpitalu żywienie było następujące:
- chleb po 300 gramów dziennie;
- kasza kukurydziana lub jaglana po 200 gram na 1 chorego dziennie;
- mleko od 5 skrajnie wygłodzonych krów – otrzymywano 3 do 4 litrów dziennie;
- zapas tłuszczów zwierzęcych był na wyczerpaniu;
- mięsa nie było.
W chwili obecnej mamy 6 dojnych krów, od których otrzymujemy do 12-13 litrów mleka dziennie.
Prócz tego, dzięki moim działaniom, chorzy od dnia 1 maja otrzymują 500 gramów chleba dziennie, a w kwietniu Rejonowa Spółdzielnia Spożywców zamiast 5 kg masła, przydzieliła 11 kg i 20 kg mąki na dekadę. Przydzielono i odebrano 63 kg kaszy pszennej i pszenicy.
Prócz tego przydzielono 23 kg mięsa, które do mojego wyjazdu nie otrzymano (zaproponowano nadpsute, wątpliwej jakości, które kategorycznie zabroniłem przyjmować ponieważ na kościach były resztki [zepsutego?] prawie odpadającego mięsa i skóry.
W sumie żywienie chorych w szpitalu należy uznać za w pełni zadowalające, ponieważ otrzymują oni więcej chleba, mleka , słabszym [przydziela się] oddzielnie mleko , masło i tłuszcze.
Liczba chorych na dzień mojego wyjazdu do Czimkientu wynosiła 14 osób.
W dalszym ciągu staram się uzyskać w Obwodowym Wydziale Handlu należne zwiększone przydziały żywności dla chorych: cukru, tłuszczów, mięsa.
11 V 1945 r. [podpis nieczytelny]
[Rękopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń]
AOSz. F. 134, op. 1, sw. 13, d. 101, s.44
piątek, 5 września 2025
Decyzja Bostandyckiego Rejonowego Komitetu Wykonawczego z dn. 23 VII 1945
Gazykient, 23 VII 1945 r.
„O stanie przygotowań placówek leczniczych do sezonu zimowego 1945/46 r.”
Sprawozdanie kierownika Szpitala w Gazykient, lekarza Romanowej, kierownika Szpitala w Chodżykient, lekarza Gorodinowej, kierownika Szpitala w Bricz-Mułła, lekarza Kozarina, Kierownika Rejonowego Wydziału Zdrowia, tow. Karagodina.
Wysłuchawszy reportów lekarzy, Bostandycki Rejonowy Komitet Wykonawczy Rad Delegatów Robotniczych stwierdza, że przygotowania placówek leczniczych do sezonu zimowego, a także remonty i gromadzenie opału przebiegają niezadowalająco. Remonty budynków szpitalnych wprawdzie rozpoczęto, ale ze względu na brak materiałów budowlanych prace wstrzymano. Ani jeden szpital nie rozpoczął gromadzenia opału na zimę.
Komitet Wykonawczy Rad Delegatów Robotniczych postanowił:
I. Zobowiązać kierownika Szpitala w Gazykient, lekarza Romanowej, kierownika Szpitala w Chodżykient, tow. Gorodinowej, kierownika Szpitala w Bricz-Mułła, lekarza Koziurina, kierownika Szpitala w Kuszkurganie Gafarowa i kierownika Porodówki tow. Miroszniczenko wykonać remonty bieżące i kapitalne siłami swoich pracowników medycznych, nie później niż do dn. 19 września 1945 r.
III. Biorąc pod uwagę fakt, że 5 szpitali posiada transport w postaci dwóch koni i jednego wozu, co nie może zabezpieczyć transportu opału na okres zimowy dla szpitali – zobowiązać przewodniczących niżej wymienionych rad wiejskich do wydzielenia środków transportu do przewozu drewna do obsługiwanych placówek:
1.Dla szpitala w Gazykient:
- Gopspodarstwo pomocnicze w Gazykient – 20 m sześc. z os. Karankul
- Rada Wiejska Sajlik – 20
- Rada Wiejska Gołowasaj – 30
- Rada Wiejska Chandajłyk – 25
- Fabryka Konserw – 30
- Rada Wiejska Chumsan – 25
- Rada Wiejska Czarnak – 25
- Rada Wiejska Kzył-Su – 25
- Rada Wiejska Chodżykient – 40
- Rada Wiejska Bricz-Mułła – 30 z Kun-Su
- Rada Wiejska Bogustan – 20
- Rada Wiejska Banaj - 20
- Rada Wiejska Sidżan - 20
- Rada Wiejska Czimgan – 15
- Rada Wiejska Koszkurgan – 30
- Rada Wiejska Jangi-Auł – 30
- Rada Wiejska Karamanas – 20
5.Dla Izby Porodowej i poradni dla kobiet:
- Rada Wiejska Dumałak – 20
- Rada Wiejska Aksak-Ata – 20
IV. W celu powiększenia możliwości Szpitala Węzła Głównego polecić Kierownikowi Rejonowego Wydziału Zdrowia, tow. Karagodinowi, wykonanie remontu bieżącego nie później niż do dnia 15 września 1945 roku i zaopatrzyć [szpital] w 15 sztuk pieców - grzejników elektrycznych.
V. Polecić Przewodniczącemu Rejonowej Spółdzielni Spożywców, tow. Irisbajewowi, przydzielić 200 kg sody[?] do remontu dachu szpitala w os. Gazykient.
VI. Zobowiązać Kierownika Rejonowej Spółdzielni Spożywców, tow. Kordabkina, wydzielić 30 000 rubli z niezagospodarowanych [?] sum za I półrocze 1945 roku w celu przeprowadzenia remontu bieżącego ponownie otwieranych placówek leczniczych Węzła Głównego.
VII. Zobowiązać przewodniczących rad wiejskich do przeprowadzenia we właściwym czasie remontów punktów medycznych we wsiach i zaopatrzenia ich w opał.
VIII. Kontrolę prowadzenia prac remontowych i zaopatrywania placówek leczniczych w opał powierzyć Kierownikowi Rejonowego Wydziału Zdrowia, tow. Karagodinowi oraz Zastępcy Przewodniczącego Komitetu Wykonawczego Rady Delegatów Robotniczych, tow. Worszczenko.
Przewodniczący Bostandyckiego Rejonowego Komitetu Wykonawczego Rad Delegatów Robotniczych - Taszpułatow
Sekretarz Bostandyckiego Rejonowego Komitetu Wykonawczego Rad Delegatów Robotniczych – [nieczytelne]
AOSz. F. 134, op. 1, sw. 13, d. 101, s.41
środa, 3 września 2025
Pismo z dn. 6 VIII 1945 r. w sprawie katastrofalnego stanu budynku RTG w Turkiestanie
Raport
Niniejszym informuję Was, że w Turkiestanie działa gabinet rentgenowski. W budynku gabinetu rentgenowskiego w ciągu ostatnich 3-4 lat prowadzony był remont kapitalny. W zeszłym roku wewnątrz gabinetu powstała szczelina i odchyliły się dwie ściany. W tym samym roku osobiście zwracałam się do Rejonowego Wydziału Zdrowia, Rejonowego Komitetu Wykonawczego, Rady Miejskiej, Miejskiego Wydziału Komunalnego – ale bez żadnego efektu. Moim zdaniem i zdaniem głównego brygadzisty budynek gabinetu rentgenowskiego wkrótce się zawali. Rada Miejska obiecała przysłać technika, aby ten skontrolował budynek, ale minęło już 6 miesięcy i technika nie ma, środków [na remont] nie przydzielono.
Proszę Was o spowodowanie aby zabrano aparat rentgenowski z budynku, albo też polecono Rejonowemu Wydziałowi Zdrowia przeznaczyć środki na remont kapitalny.
Technika rentgenowskiego nie ma, pielęgniarka, która go zastępowała odmawia pracy w charakterze technika rentgenowskiego.
W zeszłym roku w planie finansowym nie było środków na stróża i całe szkło [okienne] wyniesiono, tak więc budynek nie jest oszklony i nie ma środków na szklenie, ponieważ w planie finansowym na potrzeby gabinetu rentgenowskiego wydzielono tylko 100 rubli na wydatki administracyjne.
Kierownik gabinetu rentgenowskiego [podpis nieczytelny]
6 VIII 1945 r.
[Rękopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń]
AOSz. F. 134, op. 1, sw. 13, d. 101, s.41
Raport z dn. 19 VIII 1945 r. o zachorowaniach na zapalenie wątroby w rej. pachta-aralskim
Od Pachta-Aralskiego Rejonowego Wydziału Zdrowia, obw. południo-kazachstański
W pierwszych dniach sierpnia b.r. ponownie pojawiły się przypadki szczególnie ciężkich zachorowań na tak zwane „Toksyczne zapalenia wątroby z wodobrzuszem”.
Pierwsze zachorowania pojawiły się w naszym rejonie w sierpniu 1941 r., kiedy zaczęły się masowe zachorowania w kolchozie „Krasnyj Awangard”, a następnie, w ciągu 2 i pół roku, sporadycznie chorowały całe rodziny. Choroba zaczyna się od bólów w okolicach nadbrzusza, często z objawami dyspepsji, podwyższeniem temperatury i ogólnym osłabieniem. Następnie, w większości przypadków, w ciągu 4-5 dni pojawia się wodobrzusze. Z reguły, od pierwszych dni choroby, wątroba jest powiększona i stwardniała. Według naszych danych śmiertelność wynosi 33,1%.
Choroba ta jest okresowo obserwowana w różnych rejonach Azji Środkowej od roku 1931 i została opisana w roku 1938 przez prof. Taszkienckiego Instytutu Medycznego Mojsieja Filipowicza Mirocznika w pracy pt. „Toksyczne zapalenia wątroby z wodobrzuszem”.
Klinika prof. Mirocznika rozpatruje tę chorobę jako rezultat intoksykacji pokarmowej, spowodowanej najprawdopodobniej spożyciem złej jakości zboża [przetworów] pochodzących z nienawadnianych pól, zawierającego toksyny lub zanieczyszczonego trującymi nasionami chwastów.
Obecne ognisko zachorowań pojawiło się w naszym rejonie 3 VIII 1945 r. w kołchozie „Polit Otdieł” [pisownia oryginalna], w którym do dnia dzisiejszego zachorowało 19 osób. W ciągu ostatnich dni pojawiły się pojedyncze przypadki zachorowań w kołchozach im. Lenina i „Majak”.
Wszyscy chorzy żywili się [produktami] z ziarna pochodzącego z nienawadnianych pól kołchozu „Polit Otdieł”. Ziarno to jest koloru żółto-zielonego i ma gorzki smak. Chorzy nie mieszkają w kołchozie „Polit Otdieł”, ale żywili się ziarnem z kołchozu „Polit Otdieł”. W ten sposób uzyskaliśmy dane potwierdzające hipotezę prof. Mirocznika, zakąłdającą, że ziarno pochodzące z nienawadnianych pól jest przyczyną zachorowań na toksyczne zapalenie wątroby z wodobrzuszem. Tym niemniej składnik chorobotwórczy zawarty w ziarnie pozostaje nieznany.
Gdy lekarz, Christian Christianowicz Cenner, w roku 1944 poinformował Taszkenckie Towarzystwo Medyczne o swoich obserwacjach dotyczących toksycznego zapalenia wątroby z wodobrzuszem, Towarzystwo to podjęło decyzję aby, w przypadku pojawienia się nowej fali tych zachorowań, zwrócić się z wnioskiem do Ludowego Komisariatu Zdrowia ZSRR o przeprowadzenie kompleksowych badań tej jednostki chorobowej i w tym właśnie celu przekazujemy informacje [o pojawieniu się zachorowań].
Wstępnie działania zostały podjęte przez Przeciwepidemiczną Komisję Nadzwyczajną Rejonu Pachta-Aralskiego. Decyzje Komisji zostały przesłane do Obwodowej Przeciwepidemicznej Komisji Nadzwyczajnej.
Do leczenia tych chorych potrzebne są nam: glukoza, insulina, anli…, które mogą obniżyć śmiertelność. Prosimy o zaopatrzenie nas w te preparaty medyczne.
Kierownik Rejonowego Wydziału Zdrowia
Lekarze: Cenner, Starostina
19 VIII 1945 r.
Spis placówek leczniczych i szpitali w obwodzie południowo-kazachstańskim według stanu na 15 grudnia 1936 r.
Spis placówek leczniczych i szpitali w obwodzie południowo-kazachstańskim według stanu na 15 grudnia 1936 r. [Porządek danych: nazwa placów...
-
Wydana w roku 2008, a więc 17 lat temu, pierwsza publikacja Koła Związku Sybiraków spotkała się z ogromnym zainteresowaniem. Bezpłatne egz...
-
Шолаккорган - небольшое село и администативный центр Сузакского района Южнго-Казахстанской области (с июля 2018 года Туркестанская обл.). В ...
-
Link do sklepu internetowego Śladami zesłańców w południowym Kazachstanie” – relacja z badań terenowych i archiwalnych przedstawia rezulta...