Postanowienie Sary-Agaczewskiego Komitetu Wykonawczego z dn. 15-03-1942 r

Do: kierowników obwodowego i rejonowego wydziałów zdrowia, prokuratora rejonowego, rejonowego wydziału milicji, wszystkich rad wiejskich delegatów robotniczych, akt rady rejonowej.

Postanowienie Komitetu Wykonawczego Rejonowej Rady Delegatów Robotniczych №90

Sary-Agacz, 15 marca 1942 r.

„O stanie działań przeciwepidemicznych w rejonie”.

Wysłuchawszy raportu Kierownika Rejonowego Wydziału Zdrowia, tow. Danilienki, o stanie działań przeciwepidemicznych w rejonie Komitet Wykonawczy Rejonowej Rady Delegatów Robotniczych stwierdza, że mimo szeregu decyzji dotyczących budowy łaźni i komór dezynsekcyjnych [woszebojek] i wielokrotnego zwracania uwagi kierownictwu kołchozów i sowchozów na ten problem, w szeregu kołchozów budowa łaźni i komór nie została zakończona, a niektóre kołchozy do chwili obecnej do budowy nie przystąpiły („[im.] Woroszyłowa”, „Kyzył-Kazachstan”, „Socjalizm”), a istniejące łaźnie nie są zaopatrzone w opał. W kołchozach wydzielono pomieszczenia pod izolatki, ale pościel jest tylko w [kołchozach] „Krasnyj Bojewik” i „1-Maja”.
Kołchozy nie przydzielają pracownikom medycznym środków transportu do systematycznych wyjazdów w teren.
W centrum rejonu pralnia nie powstała, mimo że 7 III 42 r. przydzielono środki na jej wyposażenie.
Wszystko to doprowadziło do tego, że powszechne zabiegi sanitarne na mieszkańcach kołchozów i centrum rejonu nie mogą być prowadzone i jest niebezpieczeństwo wzrostu zachorowań na tyfus plamisty wśród ludności.
W celu likwidacji zachorowalności na tyfus plamisty Komitet Wykonawczy Rady Rejonowej postanowił:

1. Ukarać przewodniczących kołchozów „[im.] Woroszyłowa”, „Kyzył-Kazachstan”, „Socjalizm” za niewykonanie działań przecwepidemicznych mandatami po 200 rubli każdy; przewodniczących kołchozów „Udarnik”, „im. K. Marksa”, „im. Krasina” mandatami po 100 rubli każdy i przewodniczącego rady wiejskiej Kyzył-Kum, tow. Saparowa, mandatem 200 rubli.
2. Wszystkich przewodniczących kołchozów, dyrektorów MTS i sowchozów uprzedzić, że jeśli budowy łaźni i komór dezynsekcyjnych nie zostaną ukończone do 19 III b.r., to zostaną oni pociągnięci do surowej odpowiedzialności.
3. Zobowiązać przewodniczących kołchozów i dyrektorów sowchozów do wydzielenia w pełni wyposażonych pomieszczeń-izolatek na 3-5 łóżek w terminie do 19 III b.r.
4. Zobowiązać przewodniczących kołchozów i dyrektorów sowchozów do zapewnienia na czas epidemii transportu dla pracowników medycznych w celu systematycznych wyjazdów w teren.
5. Zobowiązać Kierownika Rejonowego Wydziału Zdrowia, tow. Danilienkę, do rozpoczęcia zabiegów sanitarnych na mieszkańcach kołchozów i prowadzić je nie rzadziej niż raz na dekadę.
6. Zobowiązać przewodniczących kołchozów i dyrektorów sowchozów do zopatrzenia łaźni i komór dezynsekcyjnych w opał, w ilościach wystarczających do ich ciągłej pracy.
7. Zobowiązać Inspektora Wydziału Gospodarki Komunalnej, ob. Szechtmana, do wyposażenia pralni i wyposażenia łaźni tak, aby mogła pełnić funkcję punktu sanitarnego do 20 III 42 r.
8. Polecić Sary-Agaczewskiej Radzie Wiejskiej i milicji poddać obowiązkowym zabiegom sanitarnym przyjeżdżających, a także osoby znajdujące się na terenie rejonu bez określonego zajęcia, nie dopuszczając tych osób do miejsc użyteczności publicznej bez okazania odpowiedniego dokumentu.
9. Zobowiązać przewodniczących rad wiejskich do zabezpieczenia, na czas epidemii, jednej konnej bryczki - do dyspozycji na potrzeby przewozu chorych. Taszkułaska Rada Wiejska powinna mieć dwie dyżurne bryczki (jedna przy radzie wiejskiej, druga przy punkcie medycznym).
10. Kontrolę wykonania niniejszego postanowienia polecić prokuraturze, do 23 III 1942 r.
11. Naczelnikowi Milicji, tow. Ignatiewowi, oraz Sekretarzowi Komitetu Wykonawczego Rady Delegatów Robotniczych, tow. Charitonowowi, polecić wyegzekwowanie kar do 29 III 42 r.

Przewodniczący Komitetu Wykonawczego Rady Delegatów Robotniczych Jermietow

Sekretarz Komitetu Wykonawczego Rady Delegatów Robotniczych, Charitonowow

[Maszynopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń]
AOsz. F. 134, op.1, sw. 12, d. 79, s. 57

Pismo z 2 IX 1942 w sprawie organizacji wyjazdów na budowę kanałów

Zarząd Wydział Profilaktyki i Lecznictwa Ludowego Komisariatu Zdrowia Kazachskiej SRR, Ałma-Ata, Prospekt Stalina

2 IX 1942

Do Kierownika Obwodowego Wydziału Zdrowia, tow. Makarowej

W Waszym obwodzie, w rejonach kirowskim, czymkienckim i dżuwalińskim odbędzie się wyjazd znacznej liczby kołchoźników na budowy kanałów nawadniających. W celu zapobieżenia zachorowaniom epidemicznym w miejscach prowadzenia budów polecamy Wam sporządzenie konkretnego planu zapewnienia ich obsługi pod względem sanitarno-leczniczym i przeprowadzenia następujących działań:

1. Zorganizowanie punktów medycznych (lekarskich, felczerskich, pielęgniarskich) na miejscach budów i w osiedlach tymczasowych poprzez przesunięcie punktów medycznych w granicach obwodu
2. W miejscach, gdzie ze względu na położenie obsługa sanitarno-lecznicza może być zapewniona poprzez istniejącą sieć placówek medycznych, zobowiązać wiejskie punkty lekarskie, punkty felczerskie i felczersko-położnicze do całkowitego zapewnienia takiej obsługi.
3. Czas pracy tych placówek zorganizować w taki sposób, aby umożliwić robotnikom wizyty poza godzinami pracy.
4. Przygotowanie do pracy w miejscach budowy: pełnomocników sanitarnych, przygotowanych [z odznaką „Gotów do obrony sanitarnej ZSRR”], sanitariuszy i innych.
5. Zaopatrzenie pracujących na budowach w apteczki, opatrunki jałowe i bandaże.
6. Powszechne prowadzenie pracy sanitarno-oświatowej wśród pracowników budów.
7. Zapewnienie w miejscach budów hospitalizacji chorych i ich transportu do stacjonarnych placówek leczniczych.
8. Wszyscy kołchoźnicy skierowani na budowy przed wyjazdem powinni przejść ogląd medyczny i zabiegi sanitarne.
9. Skierowani do pracy powinni być zaszczepieni przeciwko tyfusowi brzusznemu i dezynterii, chorzy na malarię przejść cykl leczenia chininą.
10. Zabrania się kategorycznie kierowania do pracy osób z rodzin, w których w ciągu ostatnich 26 dni były przypadki tyfusu plamistego lub brzusznego.
11. Miejsce planowanej lokalizacji osiedla czasowego, w którym będą umieszczeni pracujący przy budowie kanału, powinno odpowiadać wymaganiom sanitarnym i przeciwepidemicznym. W tym celu należy przeprowadzić oględziny, w razie konieczności należy wykonać tam niezbędne działania.
12. Osiedle czasowe powinno mieć zapewnioną dobrej jakości wodę pitną.
13. W osiedlu należy utworzyć kuchnię i stołówkę, łaźnię (banię) i prymitywną komorę dezynsekcyjną, wychodki (lub rowy - obowiązkowo zasypywane), nieczystości powinny być codziennie zakopywane.
14. Należy utworzyć izolator dla chorych zakaźnie , nie mniejszy niż na 60 miejsc.
15. Wszyscy robotnicy powinni przechodzić zabiegi sanitarne, nie rzadziej niż co 10 dni.
16. Należy prowadzić systematyczną kontrolę pod względem wszawicy z obowiązkowymi zabiegami sanitarnymi.
17. Miejsca zakwaterowania, kuchnie, stołówki, łaźnie itp. powinny mieć opracowane i wprowadzone w życie odpowiednie minima sanitarne.
18. Miejsca pracy przy budowie kanałów powinny być zaopatrzone w dobrej jakości wodę pitną.

Przedstawcie pilnie Wasz plan działań w Ludowym Komisariacie Zdrowia Kazachskiej SRR.

Zastępca Ludowego Komisarza Zdrowia Kazachskiej SRR, prof. Jermołajew

[Maszynopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń]

AOsz. F. 134, op.1, sw. 12, d. 79, s. 51

II wydanie publikacji „Wspomnienia Sybiraków. Zbiór tekstów źródłowych” dostępne bezpłatnie w formie ebooka

 

Wydana w roku 2008, a więc 17 lat temu, pierwsza publikacja Koła Związku Sybiraków spotkała się z ogromnym zainteresowaniem. Bezpłatne egzemplarze przekazaliśmy do prawie 300 bibliotek w kraju i zagranicą. Zawarte w książce bezpośrednie relacje uczestników i świadków tragicznych wydarzeń XX wieku są często cytowane w literaturze naukowej, są (i mamy nadzieję, że będą także w przyszłości) podstawą uczniowskich prac konkursowych. Co niemniej ważne – wydane drukiem sybirackie wspomnienia stały się bardzo silnym impulsem dla środowiska, zachęcającym wielu zesłańców do udostępnienia wspomnień, dokumentów i fotografii, a także do wyrażenia zgody na przeprowadzenie wywiadów, które zostały wydane w kolejnych trzech tomach.

Zgromadzone w 2008 roku z niemałym trudem środki finansowe pozwoliły na wydanie 1000 egzemplarzy. Z biegiem lat ten dość spory nakład uległ wyczerpaniu. Jednocześnie w ciągu minionych lat zaszły rewolucyjne zmiany technologiczne, pojawiły się nowe możliwości publikacji. Prowadzony przez mnie blog Bystrzyckiego Stowarzyszenia Pamięci Sybiru i Ofiar Represji jest odwiedzany przez czytelników z całego świata, analiza wizyt pokazuje, że aż 74% odwiedzin pochodzi spoza Polski. Okoliczności te skłoniły Zarząd Oddziału i Koła Związku Sybiraków w Bystrzycy Kłodzkiej do podjęcia decyzji o realizacji drugiego wydania „Wspomnień Sybiraków” w wersji elektronicznej i bezpłatnym jego udostępnieniu Czytelniczkom i Czytelnikom z całego świata, co niniejszym czynię.

Link do pobrania (pdf, 283 MB)

Liceum Ogólnokształcące w Bystrzycy Kłodzkiej, około roku 1950

 

I z lewej stoi Tadeusz Przewłocki, I z prawej stoi Józef Chmura. Pozostali nieznani.

Siedzą: od lewej NN, Szczepański, Jerzy Kobryń, Antoni Maciejczak, Musiał, NN.

Na zdjęciu uwieczniono co najmniej dwóch Sybiraków, są to: Antoni Maciejczak deportowany wraz z rodziną w roku 1940 z osady Żerno, pow. wołkowyski do miasta Karabasz w obwodzie czelabińskim. Od roku 1942 rodzina przebywała w rejonie suzackim w kolchozie Tas-Aryk, a następnie w górniczej osadzie Aczysaj, gdzie Antoni wraz z siostrą Zofią pracowali w kopalni ołowiu. Do Polski wrócili w roku 1946.

Jerzy Kobryń deportowany wraz z rodziną w roku 1940 z Kolonii Byczek położonej niedaleko Świętej Woli i wsi Wielka Hać, pow. Kosów Poleski do osiedla specjalnego Bobrycha (komendantura Ulskoje) w rejonie chołmogorskim, obw. archangielski. Od roku 1944 przebywał niedaleko miasta Sumy w Ukrainie. Do Polski rodzina wróciła w roku 1946.

Dostępna publikacja „Śladami zesłańców w południowym Kazachstanie. Cz. I”

 

Link do sklepu internetowego

Śladami zesłańców w południowym Kazachstanie” – relacja z badań terenowych i archiwalnych przedstawia rezultaty badań naukowych przeprowadzonych od roku 2017 przez autora obwodzie turkiestańskim Republiki Kazachstan, które koncentrują się wokół stanu zachowania miejsc zamieszkania deportowanych obywateli polskich, stanu pamięci o represjach lat 40. XX wieku, losów osób przebywających w rejonach suzackim i turkiestańskim. Niniejsza publikacja prezentuje część zgromadzonych materiałów związanych z górniczą osadą Aczysaj, zawiera wiele wcześniej niepublikowanych dokumentów.

„Śladami zesłańców w południowym Kazachstanie" to publikacja, która będzie interesująca dla osób zajmujących się historią Polski i Europy Wschodniej, a także dla czytelników poszukujących wrażeń związanych z podróżami po nieznanych zakątkach świata. Myślę, że to również ważne paca dla tych, którzy szukają własnych korzeni i chcą poznać bliżej historię swojej rodziny. Publikacja ta jest nie tylko bogatym źródłem informacji, ale również zachętą do dalszych badań i odkrywania nieznanych aspektów historii.

z życzeniami owocnej lektury Janusz Kobryń

Zeitkapsel in der Wetterfahne der Kapelle in Bystrzyca Kłodzka (Habelschwerdt)

Kapsuła czasu Kaplicy Morowej

Tekst, który został umieszczony w kapsule czasu pod wiatrowskazem na Kaplicy Morowej w Bystrzycy Kłodzkiej w roku ukazanym w chronostychu. Deutsche Version