Projekt postanowienia Komisji Nadzwyczajnej z dn. 18 VIII 1945 r.

Do Obwodowego Wydziału Zdrowia, do tow. Kierbickiego

Projekt postanowienia Rejonowej Nadzwyczajnej Komisji Przeciwepidemicznej z dn. 18 VIII 1945 r. „O wybuchu zachorowań na toksyczne zapalenie wątroby z wodobrzuszem w kołchozie Polit-Otdieł w rejonie pachta-aralskim (lekarz Cenner)”

W pierwszych dniach sierpnia 1945 r. w kołchozie Polit-Otdieł wystąpiła nadzwyczaj ciężka choroba wątroby z towarzyszącym mu [nieczytelne] brzucha. Na dzień dzisiejszy wykryto około 20 osób. Na terenie starej, nienawadnianej części kołchozu Polit-Otdieł zaobserwowano nową grupę chorych – wśród małych dzieci i pracowników kołchozu, mieszkających w samym kołchozie. Chorzy informują o użyciu do jedzenia gorzkiego chleba o kolorze zielono-żółtym.

Od 14 lipca do 5 sierpnia na terenie starej, nienawadnianej części kołchozu Polit-Otdieł pracowała i żywiła się grupa traktorzystów z Irżarskiej MTS [stacia traktorowo-maszynowej], przy czym pojedyncze zachorowania zarejestrowano jeszcze w trzech miejscowościach rejonu. Wszyscy chorzy spożywali produkty z tego samego zboża. W trakcie kontroli w kołchozie Polit-Otdieł stwierdzono, że na nienawadnianym terenie zebrano plon trzech odmian pszenicy. Przesortowane ziarno trzech odmian, którego część wysłano do Państwowego Punktu Skupu [zagotzierno], część do państwowej rezerwy nasion, pozostałości: pokruszone ziarno i inne odpady wszystkich odmian przeznaczono na wyżywienie i rozdano kołchoźnikom.

Spożycie upieczonego chleba rozpoczęło się 5 sierpnia, masowe zachorowania na zapalenie wątroby z wodobrzuszem wystąpiły 3-4 sierpnia. Chleb wypiekany z mąki uzyskanej z wyżej opisanego ziarna [surowca – odpady po czyszczeniu zboża zawierają zwykle nasiona chwastów] jest gorzki, kolor ma żółto-zielony. W ten sposób ustalono, że przyczyną zachorowań jest spożywanie chleba złej jakości.

Wysłuchawszy raportu lekarza Cennera Rejonowa Nadzwyczajna Komisja Przeciwepidemiczna postanowiła:

1. Zabronić wydawania i dalszego użytku danego ziarna z kołchozu Polit-Otdieł i 160 kg oddanego do państwowej rezerwy nasion.

2. Zobowiązać Państwowy Punkt Skupu do oddzielnego przechowywania ziarna z kołchozu Polit-Otdieł.

3. W celu ustalenia przyczyn zachorowań na toksyczne zapalenie wątroby z wodobrzuszem powołać komisję w składzie: Kierownika Rejonowego Wydziału Zdrowia, tow. Budinej; lekarzy Starostina i Cennera oraz specjalisty w zakresie rolnictwa tow. Panfiłowa [?] w celu kontroli wszystkich magazynów ziarna w kołchozie Polit-Otdieł, a także w składach na tzw. nienawadnianym terenie kołchozu Polit-Otdieł.

4. Zobowiązać Rejonowy Wydział Zdrowia do zbadaniaw ciągu 2 dni wszystkich mieszkańców kołchozu Polit-Otdieł i zorganizować ich systematyczną obserwację.

5. Wszystkich chorych na zapalenie wątroby hospitalizować w szpitalu rejonowym, zapewnić szpitalowi odpowiednie produkty żywieniowe (cukier), a także lekarstwa (glukoza, insulina, sól angielska [siarczan magnezu]).

6. W celu dokładnego ustalenia przyczyn zachorowań w szpitalu w Wozniesieńsku zorganizować doświadczenia na zwierzętach. Zobowiązać do dostarczenia: kołchoz im Karola Marksa 6 królików, kołchoz Polit-Otdieł dwóch prosiąt, szpital w Wozniesieńsku 2 koźląt, do żywienia zwierząt przydzielić z kołchozu Polit-Otdieł 60 kg pokruszonego ziarna i innych odpadów wszystkich 3 odmian i 30 kg upieczonego chleba.

7. O wystąpieniu zachorowań na toksyczne zapalenie wątroby z wodobrzuszem poinformować Obwodowy Wydział Zdrowia i Ministerstwo Zdrowia ZSRR.

Przewodniczący Rejonowej Nadzwyczajnej Komisji Przeciwepidemicznej
Członkowie: Kierownik Rejonowego Wydziału Zdrowia, Naczelnik NKWD, Zastępca Przewodniczącego Rady Rejonowej [podpisy nieczytelne]

[Rękopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń]

AOSz. F. 134, op. 1, sw. 13, d. 101, s.71.

Pismo w sprawie przeniesienia gabinetu RTG z dn. 8 VIII 1945 r.

Do Kierownika Południowo-Kazachstańskiego Obwodowego Wydziału Zdrowia

8 VIII 1945

Istniejący w Turkiestanie gabinet rentgenowski w ciągu całego roku 1945 w ogóle nie pracował z powodu braku energii elektrycznej, a w roku 1944 gabinet rentgenowski pracował 2-3 razy w miesiącu, w tym czasie wynagrodzenia cały czas były wypłacane. Budynek wymaga remontu kapitalnego, inaczej zawali się. Mieszkańcy i część pracowników medycznych słusznie podejmują kwestię przekazania gabinetu rentgenowskiego do Borysowki, gdzie TGŻD [Turkiestańska Kolej Górska] zapewnia nieprzerwane zasilanie energią elektryczną. Prócz tego można tam będzie prowadzić elektroterapię, naświetlania kwarcówką, kąpiele świetlne, diatermię itd. itp.

Rejonowy Komitet Wykonawczy sprzeciwia się przeniesieniu gabinetu rentgenowskiego do Borysowki [obecnie w granicach miasta Turkiestan] ale na razie nie ma widoków na to, że elektrownia w mieście będzie pracować, na razie nie ma, a co za tym idzie gabinet rentgenowski pracować nie będzie. Sytuacja w zakresie pomocy chirurgicznej jest w rejonie bardzo ciężka. W nagłych przypadkach operuje dr Tulnik [?] lekarz szpitala kolejowego, ale i w tych przypadkach z powodu braku oświetlenia elektrycznego chorzy koniecznie wymagający pilnej pomocy medycznej, nie mogą jej otrzymać w okresie od 9 wieczorem do 6-7 rano, a to mogłoby czasami uratować życie chorym. Wobec powyższego - dobrze byłoby utworzyć przy istniejącym w Borysowce szpitalu niewielki oddział chirurgiczny, na 8-10 łóżek, tym bardziej, że istnieją tam zakłady takie jak: Zakłady Bawełniane, Olejarnia, Lokomotywownia TGŻD. Narzędzia [chirurgiczne] można by pozyskać częściowo ze szpitala w Aczy-Saju i miasta [Szpitala Miejskiego] bez szkody dla tamtejszych chorych. Dla wcielenia tego planu w życie potrzebne są:
1. Zezwolenie Obwodowego Wydziału Zdrowia.
2. Dodatkowe środki i przydziały na wyposażenie.
3. Środki na remont i wymianę wyposażenia oddziału chirurgicznego oraz środki na remont pomieszczenia pod gabinet rentgenowski.

Prócz tego wszystkiego trzeba zapewnić miastu lekarza chirurga i lekarzy innych specjalności.

Kierownik Rejonowego Wydziału Zdrowia [podpis nieczytelny]


[Rękopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń] 

AOSz. F. 134, op. 1, sw. 13, d. 101, s.70

Protokół kontroli placówek medycznych kopalni Aczy-Saj w styczniu 1945 r.

Protokół

1945 rok, w dniach 19-23 stycznia ja, Sapaliec I.M., Kierownik Rejonowego Wydziału Zdrowia, wraz z Lekarzem Naczelnym Turkiestańskiego Ambulatorium Miejskiego, tow. Majpawską, Rejonowym Inspektorem Sanitarnym, tow. Musciewą D.D., podczas kontroli placówek medycznych kopalni w Aczy-Saju ustaliliśmy:

§ 1 Szpital
W dniu kontroli w szpitalu przebywało 72 chorych, w tym 56 dystrofików SK [kontyngentu specjalnego] i 4 zakaźnych.
Stan sanitarny całkowicie niedopuszczalny. Przyjmowani chorzy nie są poddawani wymaganym zabiegom sanitarnym, komora dezynfekcyjna przy szpitalu nie działa, pościel nie jest systematycznie poddawana dezynsekcji. Historie chorób są wprawdzie założone, ale wypełnione są w nich tylko dane osobowe i diagnoza, żadne informacje o przebiegu choroby nie są tam wpisywane, wskutek czego sprawdzenie prawidłowości diagnozy i leczenia staje się niemożliwe. Bielizna jest brudna, niektórzy chorzy nawet nie mają bielizny, a dystroficy są w swoich ubraniach. Podczas kontroli stanu bielizny ujawniono, że za rok 1944 występują duże braki: na przykład prześcieradeł, koszul, kalesonów itd. Ustalenie winnych braków i kradzieży jest niemożliwe, ponieważ wielokrotne polecenia Rejonowego Wydziału Zdrowia w sprawie wprowadzenia ewidencji inwentarza były ignorowane. W ciągu roku 1944 nikogo nie pociągnięto do odpowiedzialności. Wiele rzeczy spośród drobnego wyposażenia zostało zabranych przez byłego lekarza naczelnego i innych pracowników do użytku osobistego. Pomieszczenia ogrzewane są piecami elektrycznymi.


§ 2 Ambulatorium
Pomieszczenie ambulatorium w większej części zajęte jest przez kombinat jako szpital dla dystrofików kontyngentu specjalnego, a ambulatorium mieści się w trzech pokojach, poczekalnia i kabinet dentystyczny i laboratorium mieści się w jednej sali i pracują w tym samym czasie.
Rejestracja pacjentów ambulatorium prowadzona jest na kartach rejestracyjnych, ani przebieg choroby, ani leczenia, ani zwolnienia nie są zapisywane, brak jest nazwiska lekarza. Komisje lekarskie zwołuje się 3 razy w miesiącu. Wydawanie zwolnień lekarskich odbywa się bez kontroli, znalazłem przypadki wydawania zwolnień lekarskich bez dostatecznych przyczyn, a także przedłużania zwolnień bez posiedzeń komisji. Podczas kontroli protokołów posiedzeń komisji lekarskich z dn. 11 I 45 r. wykryłem, że spośród konsultowanych 34 osób, zwolnienie z pracy przedłużono 16 osobom bez dostatecznych ku temu przyczyn. Komisja ds. inwalidztwa – są przypadki przyznania grupy inwalidzkiej niezgodnie z diagnozą.
Narzędzia w gabinecie opatrunkowym nie są sterylizowane.

§ 3 Poradnia dziecięca
Poradnia dla kobiet z dziećmi znajdowała się w oddzielnym, specjalnie wydzielonym pomieszczeniu, ale z powodu braku pieców została przeniesiona do pomieszczenia ambulatorium, w którym przyjęcia dzieci i dorosłych prowadzone są razem, a kuchnia mleczna w ogóle nie pracuje z powodu odmowy przydziału produktów żywnościowych ze strony Rejonowego Wydziału Handlu.

Teren jest podzielony na rejony i do każdego, w celu prowadzenia obchodów domostw, przydzielony jest pracownik medyczny, mimo to prowadzone są one niestarannie. Przydzieleni do hoteli robotniczych pracownicy medyczni niejednokrotnie nie zwracają wystarczającym stopniu uwagi na wykrywanie chorych z gorączką i prowadzenie zabiegów sanitarnych w ogniskach infekcji.

Kadra medyczna nie jest racjonalnie wykorzystana.

Kierownik Rejonowego Wydziału Zdrowia

Rejonowy Państwowy Inspektor Sanitarnych

Lekarz Naczelny


[Rękopis w języku rosyjskim, tłumaczenie Janusz Kobryń]
AOSz. F. 134, op. 1, sw. 13, d. 101, s.64-65.

W Dzień Zaduszny - kilka zdjęć z Kazachstanu

 

„Chciałabym/chciałbym choć raz odwiedzić miejsce, gdzie pochowani są moi rodzice, dziadkowie, krewni” - to zdania pojawiało się bardzo często podczas zbierania zesłańczych relacji. W miarę możliwości staram się te miejsca odszukać, udokumentować. Rezultaty tych działań zamieszczam w swoich książkach. 

Janusz Kobryń

Sajram, stara część cmentarza.

Makinka, obw. akmoliński. Zabudowania kołchozu

Stary cmentarz w Makińsku, obw. akmoliński

Stary cmentarz w Szczuczyńsku, obw. akmoliński

Stiepniak, obw. akmoliński. jeden z wielu baraków zbudowanych przez zesłańców.

Stary cmentarz w Stiepniaku, obw. akmoliński

Stiepniak, obw. akmoliński. Zabudowania kopalni złota.
W latach 40. i 50. pracowało tu wielu zesłańców.

W Dzień Zaduszny - kilka zdjęć z obwodu archangielskiego i Republiki Komi

„Chciałabym/chciałbym choć raz odwiedzić miejsce, gdzie pochowani są moi rodzice, dziadkowie, krewni” - to zdania pojawiało się bardzo często podczas zbierania zesłańczych relacji. Wiele osiedli specjalnych, w których osiedlano deportowanych, powstało na potrzeby  osiedlenia zesłańców i wyrębu lasu. Po amnestii w sierpniu 1941 roku większość z nich opustoszała. Część baraków rozebrano, inne wykorzystywane były przez leśników i myśliwych. Nie prowadzą tam żadne drogi, a czas nieubłaganie zaciera ślady… Pozostaje ludzka pamięć.

Janusz Kobryń

Dawne osiedle specjalne Pantyj, rej. lenski, obwód archangielski

Cmentarz w dawnym osiedlu specjalnym Pantyj, rej. lenski, obwód archangielski

Cmentarz w dawnym osiedlu specjalnym Pantyj, rej. lenski, obwód archangielski

Dawne osiedle specjalne Ust`-Oczeja, rejon lenski, obwód archangielski

Dawne osiedle specjalne Bierdiszycha, rejon lenski, obwód archangielski

Dawne osiedle specjalne Kuimka, rejon lenski, obwód archangielski

Cmentarz w osiedlu specjalnym Dżept, rej. syktywdyński, Republika Komi

Cmentarz Szojna-Jag, rej. syktywdyński, Republika Komi

Cmentarz w osiedlu specjalnym Korża, rej. priłużski, Republika Komi

Cmentarz w osiedlu specjalnym Czesjol, rej. priłużski, Republika Komi

Upamiętnienie ofiar represji - kaplica w Syktywkarze, Republika Komi. W sarkofagach obok kaplicy złożono ziemię z obozowych cmentarzy.