Raport o Sajramskim Domu Dziecka dla Dzieci Polskich № 1

Południowo-Kazachstański Obwodowy Wydział Oświaty

Raport № 12 o Sajramskim Domu Dziecka dla Dzieci Polskich № 1 w Sajramie na dzień 20 listopada 1944 r.

Dyrektor domu dziecka Wajsgurt Borys Borysowicz, urodzony w roku 1916 wykształcenie wyższe, bezpartyjny, ogólny staż pracy 5 lat, w tym domu dziecka pracuje od 1943 r.

Sajramski Dom Dziecka dla Dzieci Polskich № 1 utworzono w lutym 1943 r. w pomieszczeniach dawnego domu dziecka o zaostrzonym rygorze.

Został on zorganizowany w celu poprawy warunków mieszkalno-bytowych [dzieci], które przedtem przebywały w Domach Dziecka dla Dzieci Polskich w Gieorgijewce i Mankiencie, utworzonych przez organizacje filantropijne i przedstawicieli starego polskiego rządu.

Gieorgijewski Dom Dziecka w rejonie lengierskim był wcześniej rozmieszczony w małych, ciasnych i brudnych salach, dzieci spały na wspólnych pryczach, całkowicie bez pościeli, dzieci były brudne i obszarpane, stan domu dziecka antysanitarny, taka sama sytuacja była w Mankienckim Domu Dziecka.

W miesiącu lutym 1943 r. oba domy dziecka zostały przeniesione do os. Sajram, do dobrze wyposażonych pomieszczeń, sale są duże i jasne, podwórze uporządkowane. Utworzono gospodarstwo pomocnicze, jest sad owocowy.

Planowy kontyngent domu dziecka wynosi 130 os., faktycznie na dzień 20 XI br. przebywa w nim 135 os.

Dom dziecka mieści się w os. Sajram w odległości 3 km od linii kolejowej. Oświetlenie naftowe. Pomieszczenia odpowiadają potrzebom domu dziecka. Wyposażenie domu dziecka jest w zasadzie wystarczające.

Powierzchnia zasiewów wynosi 7 ha, na których w roku 1944 zasiano: kukurydzy – 2 ha; buraków ćwikłowych – 2 ha; warzyw – 1; fasoli i grochu – 2 ha. Z własnego gospodarstwa pomocniczego zebrano: ogórków – 500 kg; buraków ćwikłowych – 8 t; kukurydzy i grochu – 360 kg; dyni – 100 kg; suszonych owoców – 1200 kg.

Dom dziecka posiada: koni – 1; krów – 2. Dzieci mają zapewnioną naukę w Polskiej Szkole w Sajramie. Wszystkie dzieci (125) są objęte nauką, za wyjątkiem przedszkolaków.

Praca wychowawcza jest zaplanowana, ma jednak wiele uchybień, co zostało ujęte w rozkazie Obwodowego Wydziału Oświaty. Przy domu dziecka działają kółka teatralne i chóralne, które pracują nieźle.

W roku 1943 skierowano do zakładów pracy 15 os. Za 9 miesięcy roku 1944 skierowano do pracy…, do szkół…, zwrócono rodzicom… [brak wpisów].

Przy domu dziecka zorganizowano pracownie: krawiecką i szewską.

Letnie działania na rzecz poprawy zdrowia były nieźle zorganizowane. Zamiast planowanych 50 os., w obozie letnim objęto nimi 104 os. w ciągu 2,5 mies.

Zakończono remont pomieszczeń mieszkalnych i przeznaczonych dla zwierząt. Dom dziecka ma 50% zapasu opału. Obecnie dom dziecka otrzymał przydział 40 ton węgla, co w zupełności wystarczy na okres zimy. Według norm zatwierdzonych przez Radę Komisarzy Ludowych Dom Dziecka № 1 na okres zimowy powinien mieć 8 ton warzyw, a zgromadzono zapas 8,5 t warzyw.

Dom dziecka potrzebuje następujących rzeczy: płaszcze – 80; obuwie – 100 par; ubrania i sukienki – 130; bielizna – 200 par; koców – 80; prześcieradeł – 200.

Kierownik Wydziału Domów Dziecka (Pikulin)

Inspektor ds. domów dziecka (Łysowa) 

[Maszynopis w języku rosyjskim, tłum. Janusz Kobryń]
A.O.Sz. F.121, op.1, sw. 195, d. 1971, s.32